System prawny Belgii oferuje kilka ścieżek rozwiązania małżeństwa, różniących się czasem trwania i stopniem skomplikowania procedur. Dla Polaków mieszkających w Królestwie kluczowe jest zrozumienie lokalnych przepisów, które znacząco odbiegają od polskiego prawa rodzinnego. Konsekwencje podatkowe rozwodu mogą istotnie wpłynąć na sytuację finansową obu stron przez wiele lat po zakończeniu związku.
Rodzaje rozwodów i procedury prawne
Rozwód za porozumieniem stron (divorce par consentement mutuel) to najszybsza i najtańsza opcja, dostępna po minimum 2 latach małżeństwa lub roku przy wspólnych dzieciach. Małżonkowie składają wspólny wniosek w sądzie rodzinnym (tribunal de la famille), przedstawiając umowę regulującą podział majątku, opiekę nad dziećmi i alimenty. Procedura trwa 2-3 miesiące, koszt to około 1200-1500 euro włączając opłaty sądowe i notarialne. Rozwód z powodu trwałego rozstroju (divorce pour désunion irrémédiable) można zgłosić jednostronnie po 12 miesiącach separacji faktycznej lub 6 miesiącach separacji orzeczonej przez sąd. Dowody rozstroju obejmują dokumenty potwierdzające osobne zamieszkanie, świadectwa świadków czy korespondencję. Postępowanie trwa średnio 6-12 miesięcy i kosztuje 2000-3500 euro. System belgijski nie wymaga orzekania o winie, co przyspiesza procedurę. Mediacja rodzinna jest promowana przez sądy jako sposób na polubowne ustalenie warunków, szczególnie w kwestii opieki naprzemiennej (garde alternée), która jest standardem w Belgii. Dokumenty z Polski muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego i często wymagają apostille.
Konsekwencje finansowe i podatkowe
Status podatkowy zmienia się już w roku rozpoczęcia procedury rozwodowej – małżonkowie mogą złożyć osobne deklaracje podatkowe od 1 stycznia roku, w którym nastąpiła separacja faktyczna. Quotient conjugal (wspólne rozliczenie) przestaje obowiązywać, co może oznaczać wyższą stawkę podatkową dla lepiej zarabiającego małżonka – wzrost nawet o 15-20%. Świadczenia alimentacyjne (pension alimentaire) wypłacane na rzecz byłego współmałżonka są odliczane od podstawy opodatkowania płatnika (do 80% kwoty), natomiast dla odbiorcy stanowią dochód podlegający opodatkowaniu. Alimenty na dzieci do 3120 euro rocznie na dziecko można odliczyć od podatku. Podział majątku zależy od wybranego režimu małżeńskiego – w systemie wspólności majątkowej (régime de communauté) dzieli się majątek nabyty po ślubie, w rozdzielności (séparation de biens) każdy zachowuje swój majątek. Kredyt hipoteczny wymaga refinansowania na jedną osobę lub sprzedaży nieruchomości. Bank ocenia zdolność kredytową pojedynczej osoby, często wymuszając sprzedaż. Przeniesienie własności nieruchomości między małżonkami w ramach rozwodu jest zwolnione z podatku od darowizny, ale podlega opłacie rejestracyjnej 1% wartości w Walonii i Brukseli, 2,5% we Flandrii.
