System Kurzarbeit to jedno z najważniejszych narzędzi niemieckiego rynku pracy, które pozwala firmom przetrwać trudne okresy gospodarcze bez konieczności zwalniania pracowników. Ta sprawdzona od dziesięcioleci koncepcja zyskała szczególne znaczenie podczas pandemii COVID-19, ratując miliony miejsc pracy. Dla polskich pracowników w Niemczech zrozumienie zasad Kurzarbeit jest kluczowe, ponieważ może to bezpośrednio wpłynąć na ich sytuację finansową i zawodową. W tym przewodniku wyjaśniamy wszystkie najważniejsze aspekty systemu skróconego czasu pracy.
Czym jest Kurzarbeit i jak działa
Kurzarbeit to system, w którym pracodawca czasowo redukuje wymiar czasu pracy swoich pracowników z powodu trudności ekonomicznych, a państwo częściowo rekompensuje utracone wynagrodzenie poprzez zasiłek Kurzarbeitergeld. W praktyce oznacza to, że zamiast zwolnień firma może na przykład skrócić czas pracy z pełnego etatu do połowy, a pracownik otrzyma około 60-67% utraconego wynagrodzenia netto od Agencji Pracy. System ten korzystny jest dla wszystkich stron – pracodawca utrzymuje wykwalifikowaną kadrę i obniża koszty, pracownik zachowuje miejsce pracy i większość dochodów, a państwo unika wzrostu bezrobocia. Wysokość świadczenia Kurzarbeitergeld zależy od sytuacji rodzinnej pracownika. Osoby bezdzietne otrzymują 60% różnicy między pełnym wynagrodzeniem netto a wynagrodzeniem za faktycznie przepracowane godziny. Pracownicy z dziećmi mogą liczyć na 67% tej różnicy. Od czwartego miesiąca pobierania świadczenia stawki rosną do 70% dla bezdzietnych i 77% dla rodziców, a od siódmego miesiąca odpowiednio do 80% i 87%. Ważne jest, że Kurzarbeitergeld jest zwolnione z podatku dochodowego, choć podlega progresji podatkowej.
Warunki i procedura wprowadzenia Kurzarbeit
Wprowadzenie Kurzarbeit wymaga spełnienia określonych warunków i przejścia przez formalną procedurę. Pracodawca musi wykazać, że redukcja czasu pracy wynika z przyczyn ekonomicznych lub nieprzewidywalnych zdarzeń, takich jak spadek zamówień czy zakłócenia w łańcuchu dostaw. Co najmniej jedna trzecia załogi musi być dotknięta redukcją wynagrodzenia o minimum 10%. Przed wprowadzeniem systemu pracodawca musi uzyskać zgodę rady zakładowej lub zawrzeć indywidualne porozumienia z pracownikami. Następnie składa wniosek do lokalnej Agencji Pracy, która weryfikuje zasadność wprowadzenia skróconego czasu pracy. Dla polskich pracowników istotne jest, że prawo do Kurzarbeitergeld mają wszyscy zatrudnieni na umowę o pracę podlegający obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, niezależnie od narodowości. Dotyczy to także pracowników transgranicznych mieszkających w Polsce, ale pracujących w Niemczech. System nie obejmuje jednak mini-jobberów, praktykantów ani osób zatrudnionych na umowy cywilnoprawne. Maksymalny okres pobierania świadczenia to standardowo 12 miesięcy, choć w sytuacjach kryzysowych może być przedłużony nawet do 24 miesięcy.
