Niemiecki system emerytalny odgrywa istotną rolę w życiu wielu Polaków, którzy pracowali lub nadal pracują w Niemczech. Dla wielu z nich emerytura z Niemiec stanowi istotne źródło dochodu na starość. Niemiecka emerytura, wypłacana przez Deutsche Rentenversicherung, jest dostępna zarówno dla obywateli Niemiec, jak i dla obcokrajowców, w tym Polaków, którzy spełniają określone kryteria. System ten jest oparty na zasadzie solidarności międzypokoleniowej, co oznacza, że obecni pracownicy finansują emerytury dzisiejszych emerytów, co jest analogiczne do systemu obowiązującego w Polsce.
Dzięki regulacjom unijnym, Polacy, którzy pracowali w Niemczech, mają prawo do emerytury niemieckiej na takich samych zasadach, jak obywatele Niemiec. To ważne z punktu widzenia tych, którzy przez lata pracowali za granicą, a teraz chcą skorzystać z wypracowanych tam świadczeń. Warunki przyznawania emerytury, w tym wymagany okres składkowy i wiek emerytalny, są jasno określone przez niemieckie prawo i dotyczą wszystkich pracowników, niezależnie od narodowości. W praktyce, tysiące Polaków otrzymuje obecnie emerytury z Niemiec, co stanowi istotne wsparcie finansowe w ich codziennym życiu. Ponadto, Polacy, którzy przeprowadzili się do Niemiec po 1991 roku, są objęci regulacjami unijnymi, które gwarantują, że ich emerytura będzie sumowana z okresami składkowymi przepracowanymi w Polsce. Dzięki temu systemowi osoby te nie są stratne i mogą liczyć na pełne świadczenia, które są naliczane proporcjonalnie do lat pracy w obu krajach. Ważne jest również, aby Polacy pracujący w Niemczech byli świadomi swoich praw i możliwości, jakie daje im niemiecki system emerytalny.
Spis treści
Zasady nabywania prawa do emerytury w Niemczech
Aby uzyskać prawo do niemieckiej emerytury, konieczne jest spełnienie kilku kluczowych warunków. Najważniejszym z nich jest tzw. “Wartezeit”, czyli minimalny okres składkowy, który wynosi pięć lat. Oznacza to, że osoba ubiegająca się o emeryturę musi przez co najmniej pięć lat opłacać składki na niemieckie ubezpieczenie emerytalne. Warto jednak zaznaczyć, że do tego okresu wliczane są również inne sytuacje, takie jak otrzymywanie zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku chorobowego, a także czas poświęcony na wychowanie dzieci (do 10 lat na każde dziecko).
Dla Polaków pracujących w Niemczech ważna jest również możliwość sumowania okresów składkowych z innych krajów UE, co umożliwia uzyskanie emerytury mimo krótszego stażu pracy w Niemczech. Wiek emerytalny w Niemczech jest stopniowo podwyższany i wynosi obecnie 67 lat dla obu płci, co osiągnięte zostanie w pełni w 2031 roku. Polacy, którzy spełnią wymagane warunki, mogą ubiegać się o niemiecką emeryturę, nawet jeśli obecnie mieszkają w Polsce.
Istotne jest także, że w sytuacjach szczególnych, jak na przykład praca w trudnych warunkach, możliwe jest wcześniejsze przejście na emeryturę. W takich przypadkach emerytura może być wypłacana już od 63. roku życia, jednakże wówczas należy liczyć się z obniżeniem świadczenia. Pracownicy, którzy pracowali krócej, mogą jednak skorzystać z zasady sumowania okresów składkowych przepracowanych w różnych krajach, co pozwala na osiągnięcie wymaganej liczby lat.
Wysokość niemieckiej emerytury
Wysokość niemieckiej emerytury zależy od kilku czynników, z których najważniejsze to liczba przepracowanych lat i wysokość wpłacanych składek. Niemiecki system emerytalny oparty jest na punktach emerytalnych, które są przyznawane za każdy rok pracy i płacenia składek. Im dłużej dana osoba pracuje i im wyższe są jej dochody, tym więcej punktów emerytalnych gromadzi, co przekłada się na wyższe świadczenie emerytalne.
W praktyce oznacza to, że osoby, które przez większość życia pracowały na pełny etat i osiągały średnie lub wyższe dochody, mogą liczyć na stosunkowo wysoką emeryturę. Średnia emerytura w Niemczech wynosi około 1538 euro brutto miesięcznie, ale kwota ta może być niższa dla osób, które pracowały krócej lub miały niższe zarobki. Istnieje również możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę, jednak wiąże się to z redukcją świadczenia o 0,3% za każdy miesiąc wcześniejszego przejścia na emeryturę.
Polacy, którzy pracowali w Niemczech, mogą korzystać z tych samych zasad, co obywatele niemieccy, a ich emerytura będzie obliczana na podstawie liczby zgromadzonych punktów emerytalnych i odprowadzonych składek. Dla osób, które nie zdołały zgromadzić wystarczającej liczby punktów, dostępne są dodatkowe świadczenia, takie jak emerytura minimalna (Grundrente), która ma na celu wsparcie osób o niskich dochodach emerytalnych. Istnieje również możliwość uzupełnienia emerytury poprzez programy emerytalne oferowane przez pracodawców, tzw. Betriebsrente, które mogą znacząco podnieść wysokość ostatecznego świadczenia. Dzięki temu systemowi niemiecka emerytura może być dostosowana do indywidualnych potrzeb każdego pracownika.
Procedura ubiegania się o niemiecką emeryturę
Aby ubiegać się o niemiecką emeryturę, należy przejść przez kilka kroków, które są niezbędne do prawidłowego złożenia wniosku. Proces ten można rozpocząć już na około trzy miesiące przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Wniosek można złożyć na kilka sposobów: online, pocztą lub osobiście w jednym z urzędów Deutsche Rentenversicherung.
Dla osób, które mieszkają w Polsce, możliwe jest także złożenie wniosku w polskim ZUS-ie, który przekaże go odpowiednim instytucjom niemieckim. Do wniosku należy dołączyć szereg dokumentów, które potwierdzają prawo do emerytury. Wymagane są m.in. kopia dokumentu tożsamości, numer ubezpieczenia emerytalnego (Rentenversicherungsnummer), dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia i opłacania składek, informacje o ubezpieczeniu zdrowotnym oraz numer konta bankowego, na które ma być przekazywana emerytura.
W przypadku osób, które pracowały również w Polsce, konieczne jest dołączenie dokumentów potwierdzających okresy składkowe w Polsce, aby możliwe było ich uwzględnienie w procesie obliczania niemieckiej emerytury. Rozpatrywanie wniosku o emeryturę trwa zazwyczaj do trzech miesięcy. Warto pamiętać, że wszystkie dokumenty muszą być kompletne i zgodne z wymaganiami formalnymi, aby uniknąć opóźnień. W przypadku braku pewnych dokumentów urząd emerytalny może zażądać ich dostarczenia, co również może wydłużyć czas oczekiwania na decyzję. Po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku świadczenie jest przyznawane z datą od dnia, w którym osiągnięto wiek emerytalny lub od dnia złożenia wniosku, jeśli był on złożony później.
Opodatkowanie niemieckiej emerytury w Polsce
Niemiecka emerytura podlega opodatkowaniu zarówno w Niemczech, jak i w Polsce, jeśli emeryt mieszka w Polsce. Opodatkowanie emerytur zagranicznych, w tym niemieckich, regulowane jest przez umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Niemcami. Zgodnie z tą umową, emerytura z Niemiec jest opodatkowana w kraju, w którym jest wypłacana, czyli w Niemczech, ale może podlegać także opodatkowaniu w Polsce, jeśli podatnik ma tu swoje miejsce zamieszkania.
W praktyce oznacza to, że Polacy, którzy otrzymują emeryturę z Niemiec, muszą ją zgłosić w polskim urzędzie skarbowym. W Polsce obowiązuje tzw. metoda proporcjonalnego odliczenia, co oznacza, że podatek zapłacony w Niemczech można odliczyć od podatku należnego w Polsce. Dzięki temu unika się sytuacji, w której ta sama emerytura byłaby opodatkowana dwukrotnie. Niemniej jednak, w przypadku gdy podatek zapłacony w Niemczech jest niższy niż należny podatek w Polsce, różnica musi zostać dopłacona w Polsce. Istotne jest także, że emerytura niemiecka, mimo że jest wypłacana w euro, musi być przeliczona na złotówki według kursu z dnia wypłaty i w tej formie zgłoszona do urzędu skarbowego.
Emerytura niemiecka a powrót do Polski
Polacy, którzy po latach pracy w Niemczech decydują się na powrót do Polski, mogą nadal otrzymywać niemiecką emeryturę. Proces ten jest stosunkowo prosty, dzięki obowiązującym w Unii Europejskiej przepisom, które ułatwiają transfer świadczeń emerytalnych między krajami członkowskimi. Po powrocie do Polski emerytura niemiecka może być przekazywana bezpośrednio na konto bankowe w Polsce, co oznacza, że emeryci nie muszą obawiać się utraty swojego świadczenia. W praktyce, aby otrzymywać niemiecką emeryturę w Polsce, konieczne jest zgłoszenie zmiany adresu zamieszkania do niemieckiej instytucji emerytalnej oraz wskazanie nowego numeru konta bankowego, na które będą przesyłane środki. Warto pamiętać, że emerytura ta będzie wypłacana w euro, a przeliczenie na złotówki następuje według kursu obowiązującego w dniu przelania środków przez niemiecki urząd emerytalny. Emeryci powinni również zadbać o regularne aktualizowanie swoich danych kontaktowych, aby uniknąć problemów z wypłatą świadczeń. Po powrocie do Polski emerytura niemiecka nadal podlega opodatkowaniu zgodnie z umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, co oznacza konieczność rozliczania się z polskim urzędem skarbowym.
mgr Aleksandra Jagielska
Doświadczona księgowa, specjalizująca się w zagranicznych rozliczeniach podatkowych oraz świadczeniach i zasiłkach. Od wielu lat pomaga Polakom pracującym lub mieszkającym za granicą, oferując profesjonalne wsparcie i doradztwo.
Soka-Bau, czyli Sozialkassen der Bauwirtschaft, to niemiecka kasa urlopowa działająca w sektorze budowlanym. Jej głównym celem jest zapewnienie, aby pracownicy zatrudnieni w branży budowlanej w Niemczech mogli korzystać z przysługujących im praw do urlopu, niezależnie od częstych zmian pracodawcy, które są charakterystyczne dla tej branży. System ten jest kluczowy dla ochrony interesów pracowników, zwłaszcza tych, […]
Niemieckie agencje pracy odgrywają kluczową rolę w procesie zatrudniania Polaków na niemieckim rynku pracy. Dla wielu osób, które decydują się na pracę za granicą, agencje te stanowią pierwszy krok do znalezienia stabilnego zatrudnienia. Agencje zajmują się rekrutacją pracowników na różne stanowiska, od prostych prac fizycznych, po wykwalifikowane stanowiska techniczne i specjalistyczne. Korzystanie z usług agencji […]
Certyfikat Rezydencji Podatkowej, znany w Niemczech jako Ansässigkeitsbescheinigung, jest kluczowym dokumentem dla osób i firm prowadzących działalność międzynarodową. Dokument ten stanowi oficjalne potwierdzenie, że dana osoba lub firma ma status rezydenta podatkowego w Niemczech, co jest niezbędne do korzystania z korzyści wynikających z międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Certyfikat ten jest szczególnie ważny dla […]
