Niemieckie prawo podatkowe faworyzuje małżeństwa i rodziny, podczas gdy single muszą liczyć się z wyższymi obciążeniami fiskalnymi. Skąd wzięło się tzw. bykowe i jak działa ten mechanizm w praktyce?
Pochodzenie terminu „bykowe”
Choć termin „bykowe” może kojarzyć się z historyczną karą za posiadanie nieślubnego dziecka czy opłatą za krycie krowy, dziś odnosi się do wyższych stawek podatkowych dotyczących osób samotnych i bezdzietnych w Niemczech. Formalnie taki podatek nie istnieje w niemieckim systemie prawnym, ale różnice w opodatkowaniu singli i małżeństw są bardzo wyraźne.
Dlaczego single płacą więcej?
Niemiecki system podatkowy opiera się na założeniu, że osoby pozostające w związkach małżeńskich powinny być uprzywilejowane. Kluczową rolę odgrywa mechanizm tzw. małżeńskiego splittingu podatkowego (Ehegattensplitting).
- Umożliwia on małżonkom wspólne rozliczenie podatku.
- Dochody małżonków są sumowane, a następnie dzielone na pół, co pozwala zastosować niższe stawki podatkowe do części dochodów.
- Efektem jest znaczące obniżenie łącznego obciążenia podatkowego, zwłaszcza jeśli jeden z małżonków zarabia dużo mniej.
System klas podatkowych
W Niemczech funkcjonuje sześć klas podatkowych, które określają wysokość należnego podatku:
- Klasa I – dla singli bez dzieci
- Klasa II – dla samotnych rodziców
- Klasa III – dla małżeństw, gdzie jeden małżonek zarabia znacząco więcej
- Klasa IV – dla małżeństw o zbliżonych zarobkach
- Klasa V – dla małżonka o niższych zarobkach
- Klasa VI – dla osób z wieloma źródłami dochodu
Jakie korzyści daje małżeństwo?
Osoby pozostające w związku małżeńskim mogą liczyć na szereg przywilejów podatkowych:
- Podwójna kwota wolna od podatku
- Możliwość wspólnego rozliczenia dochodów
- Niższe stawki podatkowe
- Dodatkowe ulgi rodzinne
- Korzystniejsze progi podatkowe
Ile wynosi „bykowe”?
Określenie konkretnej wysokości tzw. bykowego jest niemożliwe, ponieważ różnica w opodatkowaniu zależy od wielu czynników:
- Dochody
- Miejsce zamieszkania
- Branża zatrudnienia
- Posiadane ulgi podatkowe
Kluczową rolę odgrywa przypisana klasa podatkowa, która determinuje wysokość stawek podatkowych.
Czy system jest sprawiedliwy?
System podatkowy faworyzujący małżeństwa budzi w Niemczech coraz więcej kontrowersji:
- Krytycy wskazują, że system nie przystaje do współczesnych realiów, gdzie wiele osób świadomie wybiera życie w pojedynkę lub w związkach nieformalnych.
- Zwolennicy argumentują, że rodzina jest podstawową komórką społeczną i zasługuje na wsparcie państwa, również w wymiarze fiskalnym.
Perspektywy zmian
Mimo rosnącej krytyki gruntowna reforma systemu podatkowego w Niemczech wydaje się mało prawdopodobna. Małżeński splitting podatkowy jest głęboko zakorzeniony w niemieckim prawie i cieszy się poparciem znacznej części społeczeństwa. Single muszą więc liczyć się z tym, że ich zobowiązania podatkowe nadal będą wyższe niż w przypadku osób pozostających w związkach małżeńskich.
