Każde gospodarstwo domowe w Niemczech musi płacić abonament radiowo-telewizyjny w wysokości 18,36 euro miesięcznie. Ta obowiązkowa opłata, dawniej znana jako GEZ, finansuje publiczne media niezależnie od tego, czy korzystamy z ich oferty. W 2025 roku planowana podwyżka do 18,94 euro została zablokowana przez landy, co doprowadziło do konfliktu prawnego między nadawcami a politykami. System ten budzi kontrowersje, ale istnieją legalne możliwości zwolnienia z opłaty.
Wysokość opłaty i zasady płatności
Niemiecki abonament RTV, oficjalnie nazywany Rundfunkbeitrag, wynosi obecnie 18,36 euro miesięcznie od każdego gospodarstwa domowego. Opłata jest stała niezależnie od liczby mieszkańców czy posiadanych odbiorników. To zasadnicza różnica w stosunku do dawnego systemu GEZ, gdzie płacono za posiadanie telewizora lub radia. Obecnie każde mieszkanie jest automatycznie objęte obowiązkiem płatności, nawet jeśli nie ma w nim żadnych urządzeń odbiorczych. System poboru opłat przechodzi istotne zmiany. Od czerwca 2025 roku osoby płacące przelewem lub zleceniem stałym otrzymają tylko jedno przypomnienie rocznie z terminami płatności. To oznacza większą odpowiedzialność po stronie płatnika – zapomnienie o terminie może skutkować naliczeniem odsetek w wysokości 1% miesięcznie. Beitragsservice, czyli instytucja pobierająca opłaty, zaleca przejście na system SEPA, gdzie kwoty są pobierane automatycznie. Kwestia planowanej podwyżki abonamentu pozostaje nierozstrzygnięta. Komisja KEF zarekomendowała wzrost opłaty o 58 centów do 18,94 euro miesięcznie, argumentując to rosnącymi kosztami produkcji i inflacją. Jednak konferencja premierów landów zablokowała tę podwyżkę, co doprowadziło do bezprecedensowej sytuacji – ARD i ZDF złożyły skargę do Trybunału Konstytucyjnego. Do czasu rozstrzygnięcia sporu obowiązuje dotychczasowa stawka.
Zwolnienia i ulgi w opłatach
System przewiduje możliwości zwolnienia z abonamentu lub jego obniżenia dla określonych grup społecznych. Pełne zwolnienie przysługuje osobom otrzymującym świadczenia socjalne takie jak Bürgergeld (niemiecki odpowiednik zasiłku dla bezrobotnych), BAföG (stypendia studenckie) czy podstawowe zabezpieczenie na starość. Zwolnieni są również głusi i niewidomi oraz osoby przebywające w domach opieki. Częściowe zwolnienie w wysokości dwóch trzecich opłaty mogą uzyskać osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności z oznaczeniem RF. Dotyczy to osób, które ze względu na niepełnosprawność nie mogą uczestniczyć w wydarzeniach publicznych, oraz osób z poważnymi wadami słuchu lub wzroku. Dla nich miesięczna opłata wynosi 6,12 euro. Ważną zmianą jest zwolnienie z podwójnej opłaty za drugie mieszkanie. Jeśli płacisz już abonament za główne miejsce zamieszkania, możesz ubiegać się o zwolnienie dla mieszkania wakacyjnego czy służbowego. Wymaga to jednak złożenia odpowiedniego wniosku wraz z zaświadczeniem z urzędu meldunkowego. Studenci mieszkający w akademikach lub wynajmowanych pokojach również mogą skorzystać ze zwolnienia, jeśli są zameldowani u rodziców płacących abonament.
